"Ỷ Lan Ngự Du Thiền" được đặt vào triều đại nhà Lý thời kỳ Lý Thánh Tông, kể về Lê Yến, con gái của một gia đình nông dân. Vua Lý Thánh Tông lên ngôi nhiều năm nhưng vẫn chưa có con trai để thừa kế huyết mạch nên vua xa giá đi chơi chùa quán để cúng bái cầu tự. Khi ghé thăm hương Thổ Lỗi, phủ Thiên Đức vua ghé thăm chùa Dâu mà viếng Phật, vô tình nghe được tiếng hát của Lê Yến mà đem lòng si mê, đưa nàng về cung ban hiệu Ỷ Lan Phu Nhân ở tại Du Thiền các.